Błony śluzowe w kontekście pandemii koronawirusa

Pierwszą strefą obronną organizmu, będącą równocześnie pierwszą barierą naszej odporności wrodzonej są skóra i błony śluzowe. Błony śluzowe pełnią funkcje ochronne w narządach, które wprowadzają środowisko zewnętrzne do środka organizmu. Są bogate w gruczoły śluzowe, wydzielające śluz, pomagając utrzymać jego wilgotność. Dlaczego tak ważne jest, aby nie doprowadzić do ich wysuszenia?

Błona śluzowa nosa, jamy ustnej i gardła oraz jej funkcje

Wnętrze nosa, jamy ustnej i gardła wyściela specjalna warstwa komórek (tzw. błona śluzowa), która wydziela śluz. Śluz choć składa się głównie z wody, pełni bardzo ważną rolę. Stanowi warstwę ochronną dla komórek, utrzymuje odpowiednie nawilżenie oraz wyłapuje z wdychanego powietrza niepożądane cząsteczki typu kurz, pyłki, roztocze, bakterie i wirusy. W ten sposób blokuje ich przedostawanie się do płuc. W śluzie zawarte są również substancje antybakteryjne i ochronne enzymy. Inna funkcja błony śluzowej polega na stworzeniu powierzchni zmniejszającej tarcie dla przepływającego powietrza. Błona śluzowa jest delikatna i łatwo ulega wysuszeniu. Istnieją pewne czynniki sprzyjające utracie nawilżenia np. suche powietrze. Większą suchość śluzówki odczuwają osoby starsze. Sucha i podrażniona śluzówka jest bardzo wrażliwa na działanie wszelkiego rodzaju czynników zewnętrznych. Suche błony śluzowe w nosie hamują zdolność organizmu do zatrzymywania zarazków, dlatego gdy śluzówka nosa jest nieprawidłowo nawilżona, jesteśmy narażeni na wzmożone infekcje dróg oddechowych.

Błony śluzowe w kontekście pandemii koronawirusa

W kontekście obecnej pandemii koronawirusa pojawił się głos podkreślający znaczenie błony śluzowej, która ma za zadanie chronić nasze komórki dzięki obecności grubej warstwy glikanów. Dr Gordan Lauc z Uniwersytetu w Zagrzebiu przypomniał, że warstwa ta, określana jako glikokaliks, pokrywa błony komórkowe. Jakikolwiek wirus czy bakteria, które chcą zainfekować nasze komórki musi najpierw ją pokonać. Także mucyny, które stanowią jeden ze składników glikokaliksu, pełnią rolę bariery ochronnej przed zakażeniami wirusowymi. Glikokaliks potrzebuje jednak odpowiedniego poziomu nawilżenia, aby działał prawidłowo. Specjalista podkreślił, że ważne jest utrzymywanie nawilżonego powietrza oraz picie wystarczającej ilości wody.

Ponadto konsensus chińskich ekspertów w sprawie ochrony bariery ochronnej skóry i błony śluzowej dla pracowników służby zdrowia zwalczających chorobę COVID-19 oświadczył, że błona śluzowa przedsionka nosa jest wrażliwym obszarem dla wirusów lub bakterii, które mogą się tam kolonizować. Dane dotyczące ekspresji enzymu ACE2 wskazują, że koronawirus może zainfekować komórki błony śluzowej nosa, jeśli błona podstawna nabłonka jest narażona przez przełamanie bariery ochronnej błony śluzowej nosa. W związku z tym pracownicy ochrony zdrowia powinni oczyszczać jamę nosową po opuszczeniu izolowanych oddziałów. Sugeruje się zastosowanie w tym celu m.in. soli fizjologicznej. Powinni również zwrócić uwagę na ochronę górnych dróg oddechowych i błony śluzowej. W publikacji podkreślono, że suchość błony śluzowej jamy ustnej sprzyja namnażaniu się bakterii.

Jak poradzić sobie z nadmierną suchością błon śluzowych nosa, jamy ustnej i gardła?

Z nadmierną suchością błony śluzowej nosa szybko poradzi sobie izotoniczna woda morska do nosa. Jest bezpieczna, skuteczna i można z niej korzystać tak często, jak tylko odczuwamy taką potrzebę. Dodatkowo pomoże ona w usunięciu zanieczyszczeń i alergenów. Jeśli jej działanie jest niewystarczające, można sięgnąć po aerozol lub maść do nosa, które będą wzmocnione o dodatkowe substancje nawilżające. Najczęściej stosowanymi są glicerol, kwas hialuronowy, aloes lub maść do nosa, która dłużej będzie miała kontakt ze śluzówką nosa. Przy nadmiernej suchości błony śluzowej jamy ustnej i gardła, odpowiednie nawilżenie możemy zapewnić stosując przeznaczony do tego nawilżający spray, pastylki do ssania bądź syropy.

Należy szukać produktów na bazie surowców śluzowych (porost islandzki, prawoślaz lekarski, ślaz dziki). Będą one tworzyły ochronny, powlekający film, zapobiegając nadmiernej utracie wody, oraz zabezpieczając przed wpływem czynników zewnętrznych. Kolejnym pożądanym składnikiem w preparatach jest kwas hialuronowy. Łączy się on z wilgotną wydzieliną błony śluzowej i utrzymuje odpowiednią wilgotność. Dzięki spiralnej budowie, makrocząsteczki hialuronianu posiadają wyjątkową właściwość wiązania wody, umożliwiając każdej cząsteczce zatrzymanie wody w ilości do 1000 razy przekraczającej jej własną masę.

Podsumowując pamiętajmy, że obecność śluzu jest jedną z podstawowych linii obrony naszego organizmu przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych oraz zanieczyszczeń. Jest ona również niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego.

Na sam koniec kilka prostych porad jak w prosty sposób chronić się przed każdego rodzaju infekcjami:

• Jedz dobrze i różnorodnie, absolutnie unikaj głodówek;
• Ruszaj się – co pozwoli rozładować stres i pobudzi cały organizm;
• Nawadniaj się;
• Wysypiaj się i świadomie odpoczywaj;
• Szukaj powodów do uśmiechu ????